فرستاده اکرم (ص) بعد از مهاجرت به مدینه به مسجد قبا مشهد خواسته تشکیل جامعه اسلامی و استقرار نظام اعتقادی و اجتماعی اسلام، به طور رسمی دولت اسلامی را درین شهر نهاد بنیان. بنابراین نبی (ص) مسجد را تحت عنوان اولیه مقر و مجتمع مسلمان ها برای پرداختن به اینگونه اموری برگزید. پس زمینی گزینش و ساختن مسجد شروع شد. مسجدی بی آلایش و بی پیرایه و بسیار ابتدایی بود.
زمینش از ریگ و دیوارهایش از آجر، منبرش درخت بنی و سقفش از شاخ و برگ درختان بود. طرح مسجد که برای اولیه توشه جهت اقامه نماز بی آلایش و بی پیرایه بوسیله رسول اکرم (ص) و یارانش در مدینه ساخته شد، فضایی محدود بود که بخشی از آن رمز گشوده و سوای اسمانه و بخشی دیگر برای خودداری از تابش آفتاب رمز آدرس مسجد قبا مشهد پوشیده بود.
یعنی زمینی که باطن آن یک شبستان ردیف دار در سوی قبله دارااست این طرح مسجد معمولی، الگوی کلیه مسجدهای سده های در آغاز و بعداز آن، کشورهای مسلمان نشین شد. در کشور‌ایران با این سر مشق مسجدهای فهرج، تاریخانه دامغان ، جامع ساوه، جامع نایین و اردستان، اصفهان و شوشتر و اکثری جاهای دیگر ساخته شد و این سر مشق همچنان استوار ماند و هیچوقت کنار نهاده نشد.
با دقت به معماری مسجد اهل ایران، می قدرت رزرو مسجد قبا مشهد اشاره نمود که در مجموع معماری قبل از اسلام در تشکیل داد مساجد در کشور ایران بسیار موءثر بوده میباشد. مساجد در جمهوری اسلامی ایران اولی بناهایی بودند که فورا بعد از فتح کشور‌ایران بوسیله مسلمان‌ها در قلمرو ساسانیان ساخته شد و مسجد جامع فهرج یزد یک کدام از اولی مساجدی میباشد که به قرن نخستین زمان اسلامی منسوب شده میباشد.
خصوصیت های معماری مسجد اسلامی با خصوصیت های معماری ساسانی تا حدی یکسان میباشد میباشد به نحوی که در صدر بعضا از دانشمندان آن را بنایی ساسانی می دانستند. این مسجد شبیه بنای ساسانیان در دامغان، دارنده طاق لوله ای با قوس بیضی صورت و ستونهای قطور گرد با طول سه و نیم متر و قطر دو متر و حیاطی (میانسرا) که یار شماره تلفن مسجد قبا مشهد و همدم با رواق ها و شبستان ها در جهت مکه تاسیس شده است.
و در عین آسانی ساختار کلی این مسجد، به کار گیری از مصالحی مانند آجرهای قرمز رنگ بسیار مشابه به بناهای زمان ساسانی میباشد.
تاریخچه ایجاد کرد و معماری مسجد