مسجد قبا در مشهد

امامزاده آقا سید علی نهبندان در شهرستان نهبندان، نصیب مسجد قبا مشهد شوسف، دهستان عربخانه، روستای سید علی واقع گردیده است. آنچه اشخاص سالخورده به خاطر دارا هستند، بنای نخستین مزار منزل ای خرد با سقف گنبدی و تشکیل شده از آجر بود، بعدها به انگیزه کوچکی منزل مزار آنرا تخریب کردند، دو‌مین بنای مزار بزرگتر از بنای اولین به یار مسجدی خرد در کنار آن ساخته شد. درین فرصت ورودی مزار از دو در قابلیت و امکان ‌پذیر بود؛ یک کدام از ورودی به باطن مقبره و دیگری ورودی به مسجد. سومی مرحله نوسازی مزار در سال ۱۳۷۱ بوسیله اداره موقوفات و کارها خیریه استارت و ساختمان فعلی به نحو مطلوبی ساخته شد، محوطه آدرس مسجد قبا مشهد امامزاده مساحتی حدود ۵۰۰۰۰ متر مربع مساحت داراست. ساختمان کنونی مزار هشت ضلعی میباشد که ارتفاع اضلاع چهار جهت اساسی آن هرمورد ۱۵ متر و ارتفاع اضلاع جهات فرعی هر یک ۳ متر و طول آن‌ها ۵ متر مساحتی حدود ۴۰۰ متر مربع داراست. این مزار دارنده دو صحن با تعداد متعددی رواق میباشد. درآمد مزار از نذورات نقدی و جنسی عموم تأمین می ‌خواهد شد که در کنار مرقد امامزاده سیدعلی صندوقی میباشد که عموم نذورات نقدی خویش را در آن می ریزند و پایین حیث اوقاف صرف مخارج ضروری مزار می‌گردد.

روستای سید علی
سید علی روستایی در دهستان شوسف نصیب شوسف شهرستان نهبندان استان خراسان جنوبی میباشد. آرامگاهی درین روستا وجود داراست که که به مزار سید علی دارای اسم و رسم میباشد که از حدود سال ‌های ۱۳۴۰ هجری خورشیدی پایین حیث اوقاف اداره می ‌گردد و زیرا در مسیر مهم جاده مشهد-زاهدان که فقط روش ارتباطی میان رزرو مسجد قبا مشهد شهرهای شمالی و جنوبی و شرقی مرزو بوم میباشد، قرار گرفته زوار متعددی را پذیرا بوده و ضمن مسافران همسایه شهرستان‌ های بیرجند، قاینات و نهبندان به زیارت این مزار می ‌آیند. بنابر یقین عموم از اولاد و احفاء امام موسی بن جعفر(ع) میباشد.

معماری بنای آقا سید علی نهبندان
حیاط
در جهات شرق، غرب و جنوب سه تراس همچون، هر کدام به دهانۀ ۳ متر و عمق یک متر و طول ۶ متر تاسیس نموده‌ اند. در همین تراس ‌ها درهای فلزی به بعدها ۳×۲ متر نصب کرده ‌اند و در بالاسر هر حیاط کتیبه ‌ای نگاشته ‌اند، نمای بیرونی هشت ضلعی به طول نیم متر با سنگ مرمر و سایر طول با خشت تزئین شد‌ه‌است. مقبره رواق‌ شماره تلفن مسجد قبا مشهد های چهارگانه به ارتفاع ۱۶ و پهنا ۴ متر در چهار ضلع مهم داراست که به ‌وسیله درگاهی گران قدر به اتاق مرکزی مقبره که آرامگاه در آن واقع میباشد شیوه دارا هستند.

آینه صرفا به طور قالب ای دکوری در فضاهای بسته مسجد قبا مشهد و گاه نیم گشوده به عمل رفته میباشد ، هر چندین کاربرد آینه در مواقعی محصور و طی قرنها اخیر انجام یافته و مصادیق آن را بیشتر در بناهای خاصی یعنی در مساجد و قصرها و منزل های اعیان می قدرت رویت کرد ، البته این محدودیت استعمال از جایگاه و حالت این هنر نمی کاهد بلکه شاید بر عکس آن را نفیس و دارای اعتبار جلوه دهد.

از آینه کاری گاهی برای تلطیف اجزای یک نقش یا این که کاربندی و یا این که جزئی از یک دور و بر فایده گرفته گردیده است لیکن نمود مالامال توان و حیرت انگیز آن فقط زمانی آشکار می‌شود که مجموع آدرس مسجد قبا مشهد سطح های یک دور و بر را در بر گیرد. صناعت دقیق هنر آینه کاری همواره با صرف هزینه زیاد، اعتنا فراوان و حرفه آوری بغرنج ای یاروهمدم بوده میباشد البته سود شغل اکثر وقت ها آن چنان براق میباشد که در خط مش استحصال به آن هر مشکلی سهل می کند. برای فهم و شعور چگونگی نتیجه ها از آینه کاری بایستی اندکی در آن تأمل کرد.

وقتی که آدم در مقابل یک سطح آينه کاري گردیده قرار میگیرد اولیه نکته ای که دقت را جلب می نماید عدم تشکیل تصویری بی نقص در سطح ائینه هاست. آینه کاری آحاد شی، روبه رو را منعکس نمی سازد گویی به طرزی از این عمل تعلل می رود و تصویر را پاره پاره می نماید و گروه ای گنگ و نامفهوم پدید میاورد . این چگونگی ، بدون شک رزرو مسجد قبا مشهد ناشی از تعیین آگاهانه هنر وی آینه را تکه تکه کرده و در سطح های و زوایای متعدد پهلوی هم نشانده و با این فعالیت به عمد از تشکیل تصویر خودداری نموده است.

برای فهم انگیزه فعالیت وی کافی میباشد در ذهن خویش لحظاتی یک سری، ائینه ای صاف را جانشین سطح آینه کاری پرشكنج کنیم. صحنه به کلی دگرگون می گردد. درین شرایط، تصویر كامل اشخاص و شی ها و وجوه دور و اطراف در آینه منعکس شدن مییابد. بشر تصویر خویش را می بیند و حضور خویش را شم می نماید و معرفت عمیقی شماره تلفن مسجد قبا مشهد که در وجود هنرمند وجود داراست آشکار میگردد

وی از قابلیت و امکان های بالقوه ماده به خیر و خوبی فایده گرفته ضد آن را پدید آورده میباشد. ائینه ای که طبیعتش وسیله نوری و نماد دادن تصاویر میباشد در چنگ وی به آسیب پذیر تصاویر بدل گشته میباشد. آینه در این مکان تصوير ظواهر فقید را حذف می نماید و گویی آنچه به جایش می نشاند تصویری از درون آن میباشد تصویری نامفهوم ولی با شکوه دسته ای بافته از نور و روشنایی.

فرستاده اکرم (ص) بعد از مهاجرت به مدینه به مسجد قبا مشهد خواسته تشکیل جامعه اسلامی و استقرار نظام اعتقادی و اجتماعی اسلام، به طور رسمی دولت اسلامی را درین شهر نهاد بنیان. بنابراین نبی (ص) مسجد را تحت عنوان اولیه مقر و مجتمع مسلمان ها برای پرداختن به اینگونه اموری برگزید. پس زمینی گزینش و ساختن مسجد شروع شد. مسجدی بی آلایش و بی پیرایه و بسیار ابتدایی بود.

زمینش از ریگ و دیوارهایش از آجر، منبرش درخت بنی و سقفش از شاخ و برگ درختان بود. طرح مسجد که برای اولیه توشه جهت اقامه نماز بی آلایش و بی پیرایه بوسیله رسول اکرم (ص) و یارانش در مدینه ساخته شد، فضایی محدود بود که بخشی از آن رمز گشوده و سوای اسمانه و بخشی دیگر برای خودداری از تابش آفتاب رمز آدرس مسجد قبا مشهد پوشیده بود.

یعنی زمینی که باطن آن یک شبستان ردیف دار در سوی قبله دارااست این طرح مسجد معمولی، الگوی کلیه مسجدهای سده های در آغاز و بعداز آن، کشورهای مسلمان نشین شد. در کشور‌ایران با این سر مشق مسجدهای فهرج، تاریخانه دامغان ، جامع ساوه، جامع نایین و اردستان، اصفهان و شوشتر و اکثری جاهای دیگر ساخته شد و این سر مشق همچنان استوار ماند و هیچوقت کنار نهاده نشد.

با دقت به معماری مسجد اهل ایران، می قدرت رزرو مسجد قبا مشهد اشاره نمود که در مجموع معماری قبل از اسلام در تشکیل داد مساجد در کشور ایران بسیار موءثر بوده میباشد. مساجد در جمهوری اسلامی ایران اولی بناهایی بودند که فورا بعد از فتح کشور‌ایران بوسیله مسلمان‌ها در قلمرو ساسانیان ساخته شد و مسجد جامع فهرج یزد یک کدام از اولی مساجدی میباشد که به قرن نخستین زمان اسلامی منسوب شده میباشد.

خصوصیت های معماری مسجد اسلامی با خصوصیت های معماری ساسانی تا حدی یکسان میباشد میباشد به نحوی که در صدر بعضا از دانشمندان آن را بنایی ساسانی می دانستند. این مسجد شبیه بنای ساسانیان در دامغان، دارنده طاق لوله ای با قوس بیضی صورت و ستونهای قطور گرد با طول سه و نیم متر و قطر دو متر و حیاطی (میانسرا) که یار شماره تلفن مسجد قبا مشهد و همدم با رواق ها و شبستان ها در جهت مکه تاسیس شده است.

و در عین آسانی ساختار کلی این مسجد، به کار گیری از مصالحی مانند آجرهای قرمز رنگ بسیار مشابه به بناهای زمان ساسانی میباشد.

طنبی
گروه نخستین که متشکل از اتاقی کشیده و مستطیلی مسجد قبا مشهد یا این که گاه اتاقی مربعی ( و حتی گاهی اتاقی به هیبت های دیگر میباشند که بیش و نادر و در بیشتر مثال ها ، معدود مساحت ترین شبستان ها در معماری کشور ایران به شمار می‌روند. پوشش سقف این مسجدها، گاه با طاق میباشد و گاه تیرپوش انـد.

گنبدخانه
نوع دوم شبستان ها که، فضاهایی معمولاً چهارگوش می‌باشند که سقف آن‌ها گنبدی میباشد.

ردیف دار
نوع سوم نیز که مال قرارگیری سقف بر قسمتی آدرس مسجد قبا مشهد از مسجدهای تعالی با دسته ردیف ها میباشد که گاه این سقف طاقی و گاه نیز تخت میباشد.

مرکب
نهایتاً نوع چهارم، که متاع مخلوط لااقل دو نوع از سه نوع پیش گفته اند. مسجدهایی که فضای عبادی آن ها از یک شبستان مرکب درست شده میباشد؛ به معنای گنبدخانه ای که در آمیختگی با نوع ردیف دار یا این که طنبی تاسیس شده است و پیوستگی فضایی آنان چنان آمیخته میباشد که عملاً تشكیل فضایی واحد را می‌دهند. براساس تحقیق های یه خرده انجام یافته بر مساجد تاریخی کشور ایران، در ۹۵۲ مسجد تحقیق گردیده، ۶۱۹ مسجد تک شبستانی اند و مابقی بیش تر از یک شبستان دارا هستند رزرو مسجد قبا مشهد که درمجموع، ۱۴۳۳ شبستان در کالبد همگی ی این مسجدها وجود دارااست.
تزیینات در شبستان مسجد
از قبل از ورود اسلام به کشور‌ایران، مردمان این کشور عبادت گاه های خویش را تزئین می کردند و کارایی خویش را بر این می گذاشتند که محل خلوت با خدای خود را به زیباترین صورت ممکن بسازند. پس از ورود اسلام به جمهوری اسلامی ایران به کار گیری از تزئینات معماری در مسجدها ارتقا پیدا کرد. یکی‌از زیباترین این موادتشکیل دهنده هنر استعمال از کاشی مسجد بود، که هنوز هم جزء لاینفک زیبائی مسجد اهل ایران میباشد. رنگ سپید خط نوشته مذهبی بر روی رنگ لاجورد قضیه، علامت شماره تلفن مسجد قبا مشهد از برد نوروروشنایی بر تیرگی دارااست.

مقرنس در اصل یک عنصر تزئینی هندسی میباشد مسجد قبا مشهد که با نقطه ، خط ، سطح و وسعت سرو فعالیت داراست . مقصود تزئینی مقرنس در رتبه نخستین ساخت‌و‌ساز سایه و پر‌نور و القای خطوط گوناگون و در جايگاه دوم تهیه نمودن سطح های بیشتری برای اجرای تزیینات دقیق خیس زیرا آجرچینی ، گچبری ، موزاییک کاری ، نگارگری و غیره به حیث می‌رسد . مقرنس عبد اسلام وجود ندارد و پیش از اسلام نیز در اکثر کشورها به صورت معمولی یا این که کامل به فعالیت رفته البته در زمان اسلام دگرگونی بیشتری یافته و به یک ساخته اسلامی دارای شهرت گردیده‌است.

معماری اهل ایران اسلامی در آدرس مسجد قبا مشهد استعمار و رواج آن جایگاه مؤثری داشته و در غرب و شرق فقیه اسلام نیز ایفا سلیقه و اختراع و تفصیلات شد‌ه‌است. مقرنس در مناره ها ضمن جنبه تزئینی آن ، در واقعیت یکی‌از موادسازنده اصلی معماری میباشد که رابط میان تعلبکی تاج منار با بدنه منار میباشد. در عصر های آن‌گاه یعنی ایلخانیان و تیموریان مقرنس کاری پرکارتر و دقیق خیس بر گلوگاه منارها گرد‌همایی و به تزیینات کاشی نیز تر و تمیز شد.

در عصر صفوی که به بعدازظهر طلایی هنر دارای شهرت میباشد مقرنس ها بیشتر جنبه تزیین پیدا کرد و به کارگیری کاشی و نازکی و مهارت معماران و هنرمندان چنان در مقرنس کاری تبلور یافت که تاج منار با مقرنس های ریز را می شود به چلچراغی انگاشته که مشاهده کرد بینندگان را به سوی خویش می‌کشد.

مسجد تحت عنوان بزرگترین عبادتگاه رزرو مسجد قبا مشهد رهروان اسلام همواره مورد قابل قبولی برای نمود مفاهیم و معانی اسلام آماده کرده است. گلدسته مسجد تحت عنوان یکی موادتشکیل دهنده مهم در کالبد مساجد در ورای صورت و کالبد دنیوی خویش بیان کنده مفاهیم و معانی محتوایی بوده اند و نقش نمادین داشته اند. با دقت به نمادین بودن مناره ها، تفاوت در تعداد آن ها در مساجد مختلف ناشی از تفاوت در مفهوم و محتوای آنهاست و تفاوت تعداد این عنصر در مساجد، بیان کنده مفاهیمی متعدد میباشد.قابل ذکر میباشد که‌این تعدد در مساجد مذهب ها گوناگون مسلمان‌ها به چشم می‌خورد.

یعنی مساجد هر مذهبی تعداد مناره های مشخصی دارا‌هستند که با مذهب‌ها دیگر گوناگون میباشد. به لحاظ می‌رسد این تفاوت ناشی از اختلاف محتوا و مفاهیمی میباشد که در‌این مذهبها برای مناره و تعداد آن در مساجد در حیث گرفته گردیده‌است و تفاوت تعداد آنان بصورت نمادی از مذهب ها متعدد اسلامی درآمده میباشد. مناره ها از شاهکارهای معماری شماره تلفن مسجد قبا مشهد اهل ایران اسلامی بوده و از دید تزیینات و کاربری دارای اهمیت میباشند و به نحوی علامت دهنده نام و نشان معماری اسلامی در جمهوری اسلامی ایران می‌باشند.

عمر بقاع و زیارتگاه امامزاده پدر احمد مسجد قبا مشهد به زمان سلطان هنرپرور و وقار دوست، مشخص و معلوم الدین شاهرخ میرزای تیموری (۷۸۳-۸۲۵ هجری شمسی) و گورستان پیرامون آن که مشتمل بر قبور کهن با سنگ های تراشیده گردیده‌است. شیر سنگی های خوشگل و خوشتراش میباشد، تا زمان صفویه نیز می‌رسد. ساختمان ضریح چهار ضلعی با گنبد آبی رنگ فیروزه ای خوشرنگی میباشد که در پیشین سبز رنگ بوده میباشد با درفش سبز منقش به عبارت «لا اله الا الله» در درحال حاضر اهتزاز بر فراز آدرس مسجد قبا مشهد گنبد و دارنده گلدسته های کوچکی میباشد که دیده و روح هر بیننده ای را می نوازد.

متولیان و ساکنان فضا این ضریح اکثرا از طایفه بابااحمدی و با کنیه درویش باوامد شهره اند. تولیت این مقبره به طور عصر ای در میان یکسری خانواده که تمامی نسل اندر نسل درویش می باشند. دست به دست می‌چرخد و عمل محافظت و حفظ از بقاع و آرامگاه دور و اطراف آن و همینطور پذیرایی و موعظه از زوار و بازدید کنندگان از ضریح امامزاده و گردآوری هدایا و نذورات بر ذمه این اشخاص میباشد. این حرم به انگیزه عمر تاریخی بناء در ۱۱ دی ۱۳۸۰ با شمارهٔ تصویب ۴۶۸۲ در رزرو مسجد قبا مشهد فهرست آثارملی جمهوری اسلامی ایران به تصویب رسیده میباشد.

جاذبه های حوزه‌
با مقداری مسافت از این ضریح، ساختمان خزینه آب گرم معدنی شگفت انگیزی با دو در ورودی معدود طول وجود دارااست که در دامنه کوه واقع گردیده‌است. در کنار این مقبره، بقایا و اثراتی بسیار محصور از آسیاب های کهن و سنتی آبی رنگ نیز به چشم می‌خورد که ظاهرا روزگاری از آب دره عمیق چلبار ( احتمالا به معنای چهل فصل بهار) در نزدیکی ضریح بابااحمد که در قبلی وجود داشته میباشد. نیرو و اقتدار می یافته و به گردش در می آمده میباشد. این تمامی قادر است نماد دهنده ی وجود شماره تلفن مسجد قبا مشهد عمران و آبادانی شایان توجه در‌این حیطه در قبلی ای خیر چندان به دور باشد.

در وسط کوه گران قدر و به طور تقریب صیقل یافته ای که در مسافت ای نسبتا به دور از امامزاده بابااحمد جای‌دارد. شیء ای در فرم دری والا و گران سنگ در اواسط تیغه ای به ظواهر نتایج دست آدم و فاقد بافت گیاهی سبز محیط خویش، جلوه می نماید که به «در آهنی» یا این که «در آهنین» به شهرت رسیده است.

نقاره منزل
حیاط شرقی در دو طبقه سازه گردیده و نقاره منزل مسجد قبا مشهد در طبقه‌ی دوم آن مکان گرفته میباشد. در طبقه‌ی اولیه آن نیز وسایل مرتبط با نقاره‌نوازی نگه‌داری می گردد. نقاره‌نوازی از میانه قرن نهم و به فرمان نوه‌ی گوهرشاد در بقاع مطهر اشاعه یافت و از آن فرصت تا به امروز، به‌جز برهه‌ای هشت ساله که به فرمان رضاخان تعطیل شد، این ترسیم همچنان ادامه داشته میباشد. به‌غیر از فرصت طلوع و غروب خورشید، در اعیاد و در هنگام مشاهده‌ی کراماتی از جانب آقا علی ابن موسی الرضا (ع) نیز نقاره نواخته می شود.

ساعت صحن انقلاب به ساعت نائب رئیس نیز پر اسم و رسم میباشد. این ساعت به وسیله فردی به اسم مرحوم عبدالحسن نائب رئیس در سال ۱۳۳۳ از آلمان خریداری و بر راز حیاط غربی آدرس مسجد قبا مشهد صحن انقلاب که به حیاط ساعت مشهور میباشد، نصب و ساعتی که آنجا نصب بود به صحن آزادی منتقل شد. گفته میشود وی به‌خیال نذری که برای شفای خویش از بیماری کرده بود، این ساعت را به آستان قدس رضوی اهدا کرد.
سقاخانه‌ی نادری یا این که سقاخانه‌ی اسماعیل طلایی؛ سقاخانه صحیح در وسط‌ی صحن انقلاب جای‌دارد. سنگاب آن که به‌شکل یک‌پارچه تراشیده گردیده است، به امر نادرشاه افشار از سنگ مرمر تنظیم و از هرات به مشهد منتقل گردیده‌است. سایه‌بان هشت‌ضلعی و سقف گنبدی صورت آن را هنرمندی به اسم اسماعیل طلایی روی محور‌هایی از مال مرمر ساخته و طلاکاری نموده است. سقاخانه یک توشه در سال ۱۳۴۵ تجدید بنا شد.

صحن آزادی
صحن جدید بعد از انقلاب به اسم صحن آزادی خوانده شد. این صحن با ۴ هزار و ۳۴۰ متر مربع مساحت، یک کدام از تعالی ترین صحن های مقبره امام رضا (ع) میباشد. این صحن در ضلع شرقی بقاع مطهر، در ذیل پای خجسته حضرت درست شده و از سمت غرب به نوحه‌ی منوره متصل میباشد. تشکیل داد صحن جدید که در مقایسه با صحن کهنه (صحن انقلاب) به‌این اسم خوانده می گردد، به فرمان فتحعلی پادشاه قاجار شروع شد و در روزگار ناصرالدین فرمانروا به آخر رسید.

به‌مکان سقاخانه‌ای که در پیشین در اواسط صحن قرار داشت و فعلا برچیده گردیده‌است، حوضی گرانقدر درست شده که در میانه آن به عبارتی سنگاب یک‌پارچه‌ی سقاخانه‌ی گذشته نصب شد‌ه‌است. انگیزه تخریب سقاخانه‌ی صحن آزادی، حائل شدن آن در بین زائران و حیاط طلا و جواهرات در طی پهنا درود و ادای احترام به‌محض ورود به صحن بود. این عمل در سال ۱۲۷۱ بوسیله شاهان قاجار اعمال و به‌مکان آن، آبگینه ساخت‌و‌ساز شد.

تراس‌های صحن تازه بدین تفصیل می باشند:

حیاط طلای ناصری در ضلع غربی صحن چشمگیرترین قسمت این صحن میباشد که به‌محض ورود به دیده زائران میاید. آن از روش راهروی کوچکی که دو طرف آن دو در طلایی نصب رزرو مسجد قبا مشهد شد‌ه‌است، به رواق دارالسعاده متصل می شود. به دلیل آن که طلاکاری این تراس در بعد از ظهر ناصرالدین پادشاه ایفا شد، آن را تراس ناصری می‌نامند. این تراس به بانوان تخصیص داده شد‌ه‌است.

تراس ساعت یا این که تراس جنوبی صحن تازه به‌واسطه‌ی ساعتی که روی آن نصب گردیده‌است، نیز نمایی بارز داراست. این ساعت کادو‌ی مظفرالدین فرمانروا میباشد و قبل از نصب در‌این حیاط، روی حیاط ساعت در صحن انقلاب نصب بود. صدای این ساعت در سال‌های خیر‌چندان بدور که مشهد تا این اندازه گسترش نیافته بود، در قسمت های گوناگون شهر قابل شنیدن بود.

حیاط شرقی صحن آزادی به باب‌السلام پر اسم شماره تلفن مسجد قبا مشهد و رسم میباشد و حیاط شمالی آن بارها و بارها در زمان‌ی پهلوی آیتم تجدید بنا قرار گرفته میباشد. این تراس به حیاط تلگراف‌منزل نیز پر اسم و رسم میباشد.

پردیس ثامن الائمه شماره‌ی یک در پایین این صحن قراردارد و از ضلع شمال شرقی و جنوب شرقی صحن قابل دسترسی میباشد. درین گورستان، پیکر مطهر شهدای هشت سال هواخواهی مقدس و خدام بقعه رضوی در این جا مدفون می باشند.

کاخ عالی قاپو تاثیر تصویب‌گردیده در فهرست اثرها مسجد قبا مشهد ملی جمهوری اسلامی ایران، در طی صفویان بر پایه بنایی که از فرصت تیموریان بر مکان ما‌نده بود ساخته شد. این عمارت خوشگل که در ضلع غربی میدان نقش دنیا و روبروی مسجد روحانی لطف الله سازه گذارده گردیده ظاهرا به طور همزمان با به عبارتی مسجد در اوایل قرن یازدهم هجری قمری تاسیس شده است.

وجه تسمیه عالی قاپو (Ali Qapu) که در لغت به معنای دروازه رفیع میباشد دو قصه است:

براساس یک کدام از قصه ها در واقعیت کاخ علی قاپو یعنی در علی می بایست نامید.

و داستان دوم این اسم را بر گرفته آدرس مسجد قبا مشهد از نامی که سلاطین عثمانی بر جای حکومت و در واقعیت قصر سلطنتی خویش مینهادند می داند.

تاریخچه ایجاد کرد کاخ خوب قاپو
کاخ عالی قاپو (Āli Qāpu) از شالوده در مجموعـه بنـا هـای طـرح شـاه عـبـاس بـــرای مـیـدان نقـش عالم و جهت کاخ منحصر به فرد او به وجود آمده میباشد و یک کدام از زیباترین مثال های کاخ در کشور ایران میباشد.

بعـد از شـــــرح اینکـه شــاه عبـــاس در پــــــانزدهمین ســال ســـلطنت خـود در دولت منزل نقشــه جـهـان بـا مـسـرت سکنی گزیـد بـه مناســت نــوروز سـال ۱۰۱۷ هجـری بر طبق ۱۶۰۸ مسیحی جشـن بزرگی در محــل بـاغ نـقـش جـهـان در نزدیــک نـهـر و استخر آب برگــزار مینماید در همـان جـانی که پادشاهان گذشـته و شـاه اسماعيل بنـائی ساخته رزرو مسجد قبا مشهد بودنـد.

منابع دیگـر کـه تـارخ نویسان اهل ایران از آن داده ها بیشتری کســب نـمـوده باشـد شـناخته نشـده اسـت. آقـای دکتـر هنـرفـر کـه بـه نوبـه خـود از جابری انصاری نقـل میکنـد کـه شـاه عـبـاس در سال ۱۰۱۸ هجـری و ۱۶۰۹ قمـری طبقـه بـر ساختمان عالی قاپو میافزایـد بـنـایی کـه بنـیـاد آن را بعـد از زمان تيمـور ريختـه انـد.

منشـی شـاه عبـاس میگویـد که شـاه یک مدرسـه طـلاب و یک مریضخانه و یک قیصریه و در ناحیـه بـازار هـای اطـراف میـدان تعـدادی کاروان سرا و دروازه پنج طبقه دولت منزل را سازه شماره تلفن مسجد قبا مشهد نمود.

امامزاده علی‌اکبر گرمسار، یکی‌از مشهورترین امامزاده‌های شهرستان گرمسار مسجد قبا مشهد میباشد که در روستای امامزاده علی اکبر دهستان داورآباد از توابع نصیب آرادان در ۱۴ کیلومتری جنوب شرقی گرمسار قراردارد. بنابر آنچه که نوش‌آذر اسدی در کتابش در مورد این سازه نوشته میباشد، این سازه بسیار سابق بوده و به روایتی بنای حرم مرتبط با عصر صفویه میباشد. بقاع طاق مرتفع محکمی دارااست و باطن طاق و روی گنبد سپید میباشد. حرم امامزاده علی‌اکبر محوطه‌ای دارااست که طاق‌هایی از آجر و گل در نزدیکی آن سازه نموده‌اند. بقاع و ضریح آرامگاه با نمای آجری درست شده و فاقد هرگونه تزیینات کاشی میباشد.

معماری سازه
گنبد آن دارنده دو پوشش بوده و به مدل آدرس مسجد قبا مشهد معماری سنتی و به صورت شش ضلعی نصیب تحتانی و نصیب فوقانی استوانه‌ای مرمت گردیده‌است. بقعه آن دارنده بعد ها ۸×۹ متر و دیوار باطن آن از زمین با طول ۵۰ سانتی‌متر سنگ‌کاری گردیده و سایر تا تحت گنبد سفیدکاری میباشد. در میانه بقعه بارگاه چوبی مشبک به ارتفاع ۲/۶۰ و پهنا ۲/۲۰ بر روی قبر گچی وجود دارااست. قبر فاقد هرگونه سنگ و کتیبه بوده و دارنده ابعادی به ارتفاع ۲/۳۰ و پهنا و طول ۱/۲۰ متر می باشد.

در میانه تراس آرامگاه دو ردیف آهنی شغل نهاده گردیده‌است. در اواسط آن درِ بزرگی وجود دارااست که محوطه را به صحن امامزاده رابطه می دهد که در ورودیِ آن هشتی جالبی مشاهده می شود که مرتبط با عصر قاجاریه میباشد. در سمت راست هشتی یک مسجد وجود دارااست رزرو مسجد قبا مشهد و در کنار آن یک پله میباشد که به پشت بام مسجد متصل میگردد. کف هشتی با قلوه سنگ مفروش شد‌ه‌است.

با وجود عمر و عدم محافظت، این سازه همچنان پابرجاست و نوشته‌های آن را تا اندازه‌ای با سهولت می‌قدرت خواند. از متن نوشته‌ها اینگونه برمی‌آید که سازه در طول سلطان طهماسب صفوی تاسیس شده است.

نشانی :استان سمنان، گرمسار، نصیب آرادان، شهر شماره تلفن مسجد قبا مشهد رادان، دهستان یاتری

تراس غربی مسجد جامع سمنان به طول ۱۹/۰۵ متر، کامل خیس مسجد قبا مشهد و زیباتر از ایوانهای دیگر تاسیس شده است و کاشی کاری و کتیبه های زیبایی دارااست.
در پشت حیاط غربی ، مقصوره قشنگ به طول ۲۱ متر قراردارد.
در بالای این مقصوره گلدسته ای وجود دارااست که دربرگیرنده گنبد کوچکی با پوشش کاشی فیروزه ای و ساق هشت ضلعی بلند میباشد.
در طرفین تراس غربی مسجد جامع سمنان ، دو شبستان مشتمل بر چهل طاق و سی ردیف مدور و کلفت در میانه و پنج نیم ردیف در هر سمت که مجموعاً چهل ردیف می گردد، جای دارد.
حیاط شرقی مسجد جامع سمنان شماره تلفن مسجد قبا مشهد به طول ۱۸/۰۵ متر دارنده شکوه معدود نظیری میباشد.
بر بالای حیاط شرقی، گلدستهای خوشگل به طور طرح شش ضلعی، با پوشش هرمی صورت و نرده مشبک و چوبین جالبی عرض‌اندام می نماید.
در طرفین ایوانها و چهار گوش صحن، چهار مهتابی گران قدر با اتاق ها و حجره هایی یک سری و در تحت آن ها شبستان هایی با پنجره های مشبک آجری لعاب دار تاسیس شده است.
در هشتی های شمالی، جنوبی و شرقی تاق های آجری گنبد دار با تاق نماهای متفاوت با لچکی کاشی کاری گردیده مشاهده می گردند.
صحن مسجد جامع سمنان به شكل مستطیل به ارتفاع ۲۷متر و پهنا ۲۵ متر است.
شبستان شمالی مسجد جامع سمنان دربرگیرنده ۱۶ستون مدور و کلفت میباشد كه بر روی آن طاقهای ضربی شبستان پایدار شده است.
شبستان شرقی كه به وسیلة در ورودی جنوب شرقی از شبستان جنوبی بوسیله در شمالی از شبستان شمالی غیر وابسته می‌شود این شبستان به وسیلة هشتی كوچك باطاق گنبدی كم خیز مزین به تزئینات معقلی بسیار خوشگل به بازار حضرتراه می‌یابد.
در گوشة شمال شرقی این شبستان منار سلجوقی به طول ۲۰/۳۱ متر واقع میباشد.
شبستان جنوبی مسجد جامع آدرس مسجد قبا مشهد سمنان شامل ۱۶ ردیف مدور در اواسط و ۵/۸ ردیف در طرف دیوار شرقی میباشد كه شالوده های ۲۷ طاق شبستان را تشكیل می‌دهد.
درب گران بها شمالی ،که مسجد جامع سمنان را به خیابان امام خمینی و بازار روضه خوان علائ الدوله مربوط می سازد و دارنده کنده کاری بسیار زیبایی است ،در کنار این شبستان قراردارد.
درب ورودی جنوب شرقی رزرو مسجد قبا مشهد که در کناره مسجد جای دارد به وسیله راهروی کوچکی به هشتی بزرگی پیوند می خورد که دارنده آبگینه منزل وضوخانه و دستشویی است.